Β΄ Εθνοσυνέλευση και Β΄ Βουλευτικό

Επαρχία Ύδρας

Ανάδειξη αντιπροσώπων

Με βάση τον εκλογικό νόμο της 9ης Νοεμβρίου 1822 και τη διακήρυξη του Εκτελεστικού Σώματος της ίδιας ημέρας, προκηρύχθηκαν εκλογές για το Β΄ Βουλευτικό. Στις 10 Ιανουαρίου 1823 οι πρόκριτοι της Ύδρας ενημέρωσαν την κεντρική επαναστατική διοίκηση ότι είχαν προχωρήσει στην εκλογή των παραστατών του νησιού για το Βουλευτικό σύμφωνα με τη διακήρυξη του Εκτελεστικού, χωρίς όμως να κατονομάσουν τους εκλεγέντες ή να δώσουν άλλες πληροφορίες σχετικά με την εκλογική διαδικασία.

Ωστόσο, κατόπιν διαταγής του Εκτελεστικού Σώματος προς τους προκρίτους της Ύδρας (1 Φεβρουαρίου 1823) να εκλέξουν πληρεξούσιους προκειμένου να μεταβούν στο Ναύπλιο μαζί με τους πληρεξουσίους των Σπετσών και των Ψαρών, στις αρχές Φεβρουαρίου διενεργήθηκε στο νησί νέα εκλογική διαδικασία, μέσα από την οποία οι πρόκριτοι ανέδειξαν τους Γεώργιο Γκιώνη, Γεώργιο Κουντουριώτη, Σταμάτη Μπουντούρη, Νικόλαο Οικονόμου, Μανόλη Τομπάζη και Δημήτριο Τσαμαδό ως πληρεξουσίους της κοινότητας. Όταν τελικά συγκλήθηκε η Β΄ Εθνοσυνέλευση στο Άστρος, στις 29 Μαρτίου 1823, στις εργασίες της συμμετείχαν οι πέντε από τους έξι εκλεγέντες πληρεξουσίους, καθόσον, για άγνωστο λόγο, δεν καταγράφεται συμμετοχή του Δημητρίου Τσαμαδού, μολονότι γνωρίζουμε ότι είχε αναχωρήσει και αυτός από την Ύδρα για το Ναύπλιο μαζί με τους υπόλοιπους εκλεγέντες πληρεξουσίους. Από τα πρακτικά της εθνοσυνέλευσης διαπιστώνεται η συμμετοχή στις συνεδριάσεις τριών ακόμα πληρεξουσίων προερχόμενων από την Ύδρα, των Φραντζέσκου Βούλγαρη, Βασιλείου Μπουντούρη και Ιωάννη Ορλάνδου, οι οποίοι έλαβαν μέρος στις εργασίες του σώματος με την ιδιότητα του μέλους ενός εκ των δύο διοικητικών οργάνων των οποίων η θητεία είχε λήξει (απερχόμενο Εκτελεστικό Σώμα και Α΄ Βουλευτικό). Συνολικά, επομένως, στη Β΄ Εθνοσυνέλευση η Ύδρα αντιπροσωπεύθηκε από οκτώ πληρεξουσίους.

Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών της, συγκροτήθηκε σε σώμα το Β΄ Βουλευτικό. Για την ανάδειξη των παραστατών της Ύδρας σε αυτό διενεργήθηκε νέα εκλογική διαδικασία, η οποία πραγματοποιήθηκε στις 5 Μαΐου 1823 και είχε ως αποτέλεσμα την εκλογή των Γεωργίου Κιβωτού, Ιωάννη Μπουντούρη και Νικολάου Οικονόμου. Η εκλογή τους έγινε από συνέλευση προκρίτων της κοινότητας (και όχι εκλεκτόρων, όπως προέβλεπε ο εκλογικός νόμος) και ήταν ομόφωνη· το σχετικό παραστατικό έγγραφο έφερε τις υπογραφές 13 προκρίτων. Την ίδια ημέρα (5 Μαΐου) οι πρόκριτοι του νησιού ενημέρωσαν την κεντρική διοίκηση σχετικά με την ολοκλήρωση της διαδικασίας και το αποτέλεσμα των εκλογών. Δεν είναι βέβαιο κατά πόσον επρόκειτο πραγματικά για καινούργια εκλογική διαδικασία ή για απλή ανανέωση της αντιπροσωπευτικής εντολής που είχε δοθεί με την αρχική εκλογή της 10ης Ιανουαρίου 1823. Σε κάθε περίπτωση, στη συνεδρίαση της 9ης Μαΐου 1823 η αναφορά των προκρίτων αναγνώστηκε ενώπιον της ολομέλειας του Βουλευτικού και οι εκλεγέντες έγιναν δεκτοί ως νόμιμοι παραστάτες του νησιού.

Από τους τρεις παραστάτες της Ύδρας, ο Γ. Κιβωτός δεν εμφανίζεται να μετέχει στις εργασίες του σώματος, καθώς σχεδόν αμέσως διορίστηκε μέλος της τριμελούς επιτροπής που διηύθυνε το Υπουργείο Ναυτικών. Τη βουλευτική του θητεία δεν εξάντλησε ούτε ο Ιωάννης Μπουντούρης, ο οποίος απεβίωσε λίγους μήνες αργότερα, πιθανότατα τον Σεπτέμβριο του 1823. Κατά συνέπεια, στις 23 Σεπτεμβρίου 1823 το Βουλευτικό Σώμα κάλεσε τους προκρίτους της Ύδρας να εκλέξουν και να αποστείλουν δύο ακόμη παραστάτες για τη συμπλήρωση της αντιπροσωπείας του νησιού. Σε απάντηση, στις 17 Νοεμβρίου 1823 οι πρόκριτοι ενημέρωσαν το σώμα ότι είχαν επιλέξει ως προσωρινούς παραστάτες τους Σταμάτη Μπουντούρη και Δημήτριο Τσαμαδό, χωρίς να γνωρίζουμε κατά πόσον η ανάδειξή τους έγινε κατόπιν νέας εκλογής σύμφωνα με το τυπικό που προέβλεπε ο εκλογικός νόμος. Σε κάθε περίπτωση στο Βουλευτικό από τους δύο εκλεγέντες παρουσιάστηκε μόνο ο Δ. Τσαμαδός, ο οποίος και έγινε δεκτός ως νόμιμος παραστάτης στις 23 Νοεμβρίου.

Τελικά στις 15 Δεκεμβρίου 1823 πραγματοποιήθηκε νέα εκλογή για την κάλυψη της τελευταίας κενής έδρας της αντιπροσωπείας του νησιού, στην οποία οι πρόκριτοι της Ύδρας, «εν πλήρει συνελεύσει» κατά τη διατύπωση του παραστατικού εγγράφου της εκλογής, ανέδειξαν ομόφωνα ως παραστάτη τον Νικόλαο Νέγκα, σε αντικατάσταση του αποβιώσαντος Ι. Μπουντούρη. Οι πρόκριτοι ενημέρωσαν για την ολοκλήρωση της διαδικασίας το Βουλευτικό Σώμα, η ολομέλεια του οποίου, στις 18 Δεκεμβρίου 1823, επικύρωσε το αποτέλεσμα της εκλογής και έκανε δεκτό τον Ν. Νέγκα ως νόμιμο μέλος του.

Πηγές

Αρχεία Ελληνικής Παλιγγενεσίας, τ. 2, Αθήνα 1972, σ. 24, 161, 200, 202, 213, 215, 565-566.

Αρχεία Ελληνικής Παλιγγενεσίας, τ. 12, Αθήνα 1979, σ. 218, 232.

Αντώνιος Λιγνός (επιμ.), Αρχείον της κοινότητος Ύδρας, 1778-1832, τ. 9, Πειραιάς, Τύποις Εφημερίδος «Σφαίρας», 1927, σ. 12, 43-46, 56, 171-172, 448.

Πληρεξούσιοι

Γκιώνη Γεώργιος
Κουντουριώτης Γεώργιος
Μπουντούρης Σταμάτης

Παραστάτες

Κιβωτός Γεώργιος
Μπουντούρης Σταμάτης
Παραπομπή

Σάκης Δημητριάδης, «Β΄ Εθνοσυνέλευση και Β΄ Βουλευτικό – Ύδρας», Α΄ Ελληνική Δημοκρατία. Άτλαντας δημοκρατικών θεσμών και διαδικασιών, Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων – Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών/ΕΙΕ – Βιβλιοθήκη της Βουλής, Αθήνα 2022 (ημερομηνία πρόσβασης xx/x/xxxx)