Γ΄ Βουλευτικό

Επαρχία Λεονταρίου

Ανάδειξη αντιπροσώπων

Με βάση τον εκλογικό νόμο, στην επαρχία Λεονταρίου αναλογούσε ένας παραστάτης για το Γ΄ Βουλευτικό.

Η εκλογή υπήρξε επεισοδιακή, ενώ και οι δύο υποψήφιοι για τη θέση, ο απερχόμενος παραστάτης Νικόλαος Μιλιάνης και ο Πέτρος Σαλαμωνός (ή Σαλημάνος), φαίνεται πως μπορούσαν να υπολογίζουν στη στήριξη ισχυρών προσώπων που αναμείχθηκαν στη διένεξη. Γνωρίζουμε, από ιδιωτική επιστολή του Νικήτα Δικαίου προς τον αδελφό του, υπουργό τότε των Εσωτερικών Γρηγόριο Δικαίο, με ημερομηνία 17 Μαρτίου 1824, ότι από νωρίς ο Νικήτας Σταματελόπουλος (Νικηταράς) είχε μεταβεί στην περιοχή, περιφερόταν στα χωριά και ενεργούσε υπέρ της εκλογής του Σαλαμωνού (ή Σαλημάνου), συγκεντρώνοντας τους κατοίκους «διά να εύρη τον αίτιον, ποίος είναι οπού δεν θέλει τον κυρ Πέτρον παραστάτην».

Οι δύο υποψήφιοι παρουσίασαν στο Βουλευτικό διαφορετικά παραστατικά έγγραφα για την ίδια εκλογή. Το πρώτο χρονικά, υπέρ του Σαλαμωνού (ή Σαλημάνου), είχε ημερομηνία σύνταξης 25 Ιουλίου 1824, αλλά δεν υποβλήθηκε σε εκείνη τη χρονική συγκυρία στην κεντρική διοίκηση και μάλιστα η επαρχία Λεονταρίου ανήκε σε ένα μεγάλο αριθμό επαρχιών στις οποίες εστάλη διαταγή του υπουργείου Εσωτερικών στις 8 Αυγούστου 1824 να επισπεύσουν την εκλογή παραστάτη για το Γ΄ Βουλευτικό. Ταυτόχρονα, οι καταγόμενοι από την περιοχή Γρηγόριος Δικαίος (Παπαφλέσσας) και Αναγνώστης Παπαγεωργίου (Αναγνωσταράς) άσκησαν μέσω επιστολών τους πιέσεις στους κατοίκους της επαρχίας προκειμένου να ακυρώσουν την εκλογή του Σαλαμωνού (ή Σαλημάνου) και να επιλέξουν ως παραστάτη τον Μιλιάνη, ενώ σύμφωνα με καταγγελία των υποστηρικτών του Σαλαμωνού (ή Σαλημάνου) άνθρωποι του Αναγνωσταρά άρχισαν να συγκεντρώνουν υπογραφές για το σκοπό αυτό.

Το έγγραφο εκλογής του Μιλιάνη, με ημερομηνία 23 Αυγούστου 1824, έφερε τις υπογραφές κατοίκων της επαρχίας, και όχι εκλεκτόρων, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι η εκλογή του δεν είχε γίνει σε επαρχιακή συνέλευση εκλεκτόρων, όπως όριζε ο νόμος, αλλά μάλλον με συγκέντρωση υπογραφών κατά χωριά. Άλλη μερίδα των κατοίκων της περιοχής, σε αναφορά προς το Βουλευτικό Σώμα με ίδια ημερομηνία, επέμεινε στην προτίμησή της στο πρόσωπο του Σαλαμωνού (ή Σαλημάνου) και κατήγγειλε την παρέμβαση του Παπαφλέσσα στην εκλογή. Πρόσθετες αναφορές υπέρ του ενός ή του άλλου υποψηφίου που παρουσιάστηκαν στην κεντρική διοίκηση ισχυρίστηκαν ότι οι υπογραφές στο παραστατικό της 25ης Ιουλίου για τον Σαλαμωνό (ή Σαλημάνο) ήταν προϊόν εξαπάτησης ή ότι η ανάμειξη ανθρώπων του Αναγνωσταρά στη διαδικασία σήμαινε ότι οι υπογραφές που είχαν συγκεντρώσει χάριν του Μιλιάνη έπρεπε να θεωρηθούν άκυρες.

Στις 18 Σεπτεμβρίου 1824 η επιτροπή ελέγχου των παραστατικών εγγράφων παρουσίασε στην ολομέλεια του Βουλευτικού και τα δύο παραστατικά έγγραφα της εκλογής και διεξήχθη συζήτηση, αλλά λόγω διαφωνιών δεν κατέστη δυνατό να ληφθεί απόφαση από το σώμα σχετικά με το ποιο από τα δύο έπρεπε να γίνει δεκτό. Την επόμενη το ζήτημα συζητήθηκε εκ νέου και κατόπιν ψηφοφορίας, με 26 ψήφους υπέρ και 13 κατά, έγινε δεκτή η εισήγηση της επιτροπής υπέρ του εγγράφου που παρουσίασε ο Μιλιάνης, με το αιτιολογικό ότι είχε περισσότερες υπογραφές και ότι είχε επικυρωθεί με τη σφραγίδα της επαρχίας. Στις 27 Σεπτεμβρίου αναγνώστηκε στο Βουλευτικό αναφορά του Πέτρου Σαλαμωνού (ή Σαλημάνου), με την οποία επιχειρηματολογούσε εναντίον της νομιμότητας του παραστατικού του αντιπάλου του, αλλά το σώμα αρνήθηκε να τη λάβει υπόψη του και να επανέλθει σε ζήτημα που είχε ήδη αποφασιστεί και μάλιστα με ψηφοφορία. Έτσι, ο Νικόλαος Μιλιάνης συμμετείχε στις εργασίες του Βουλευτικού από την πρώτη συνεδρίαση της Γ΄ Περιόδου (1 Οκτωβρίου 1824) ως παραστάτης Λεονταρίου.

Πηγές

Γενικά Αρχεία του Κράτους, Συλλογή Βλαχογιάννη Α΄, φάκ. 55, αρ. 105.

Αρχεία Ελληνικής Παλιγγενεσίας, τ. 2, Αθήνα 1972, σ. 409-410, 417.

Αρχεία Ελληνικής Παλιγγενεσίας, τ. 7, Αθήνα 1973, σ. 4.

Μαρία Δημητριάδου (επιμέλεια), «Αρχείο Αγώνος» 1806-1832. Από τα Ιστορικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη. Επιτομές εγγράφων, τ. Β΄, Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη, 2013, σ. 59-69.

Σπύρος Ηλ. Κωστόπουλος, «Αντιθέσεις περί την εκλογήν παραστάτου της επαρχίας Λεονταρίου το 1824», Πρακτικά του Α΄ Συνεδρίου Αρκαδικών Σπουδών (Τρίπολις 14-15 Δεκ. 1974), Εταιρεία Πελοποννησιακών Σπουδών, Αθήνα 1976, σ. 268-272.

Παραστάτης

Παραπομπή

Σάκης Δημητριάδης, «Γ΄ Βουλευτικό – Λεονταρίου», Α΄ Ελληνική Δημοκρατία. Άτλαντας δημοκρατικών θεσμών και διαδικασιών, Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων – Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών/ΕΙΕ – Βιβλιοθήκη της Βουλής, Αθήνα 2022 (ημερομηνία πρόσβασης xx/x/xxxx)