Γ΄ Βουλευτικό

Επαρχία Κέας, Θερμιών και Σερίφου

Ανάδειξη αντιπροσώπων

Με βάση τον εκλογικό νόμο, στην επαρχία Κέας, Θερμιών και Σερίφου αναλογούσε ένας παραστάτης για το Γ΄ Βουλευτικό.

Η εκλογή υπήρξε επεισοδιακή και χαρακτηρίστηκε από το έντονο ενδιαφέρον του Υπουργείου Εσωτερικών για το αποτέλεσμα της εκλογής. Στις 29 Μαΐου 1824 το υπουργείο κάλεσε με διαταγή του τον έπαρχο και τους δημογέροντες της επαρχίας να επισπεύσουν την εκλογή παραστάτη, επιλέγοντας είτε την ανανέωση της θητείας του απερχόμενου παραστάτη της Β΄ Περιόδου Ιωάννη Πάγκαλου είτε την εκλογή κάποιου με ανάλογες αρετές. Σε απάντησή του στις 10 Ιουνίου 1824, ο έπαρχος Κέας, Θερμίων και Σερίφου Μ. Μιχάλογλου διαβεβαίωσε το υπουργείο ότι ο ίδιος είχε εγκαίρως κοινοποιήσει σε όλη την επαρχία την προκήρυξη της κεντρικής διοίκησης για τη διενέργεια των εκλογών και ότι η καθυστέρηση οφειλόταν στην εμφάνιση πανώλης στην Κέα, καθόσον εξαιτίας της επιδημίας οι μεν κάτοικοι του νησιού δεν τολμούσαν να συγκεντρωθούν, οι δε εκλέκτορες της υπόλοιπης επαρχίας δεν είχαν εμφανιστεί. Ωστόσο, μετέφερε την επιθυμία των κατοίκων να συνεχίσει να αντιπροσωπεύει προσωρινά την επαρχία ο ίδιος παραστάτης μέχρι την αντιμετώπιση της πανώλης και τη διεξαγωγή της εκλογής. Το Υπουργείο Εσωτερικών επέμεινε με νέο έγγραφό του (3 Ιουλίου) στην ανάγκη να επισπευστεί η εκλογή παραστάτη και τη σημασία της κατάλληλης επιλογής προσώπου για τη θέση, ενώ μετά την αναγγελία της λήξης της επιδημίας επανήλθε με άλλη διαταγή του (16 Ιουλίου 1824) στο ζήτημα της εκλογής, προειδοποιώντας την επαρχία να μην πράξει αντίθετα προς το πνεύμα της κεντρικής επαναστατικής διοίκησης. Νέες διαταγές του υπουργείου προς τους κατοίκους και τον έπαρχο της επαρχίας στις 8 Αυγούστου του ίδιου έτους υπογράμμισαν την ανάγκη επίσπευσης της εκλογής και σύστησαν εκ νέου την ανανέωση της θητείας του Πάγκαλου ή την ανάδειξη άλλου έμπειρου παραστάτη με ανάλογες αρετές, προκειμένου να μη δυσαρεστηθεί η κεντρική διοίκηση.

Στην πραγματικότητα, τουλάχιστον ήδη από την 1η Αυγούστου 1824, οι προσπάθειες ανάδειξης παραστάτη είχαν οδηγηθεί σε αδιέξοδο. Τη διεξαγωγή της ψηφοφορίας, στην οποία υποψήφιοι ήταν οι Ιωάννης Πάγκαλος και Ανδρέας Σοφιανός, περιέγραψε σε αναφορά του με ημερομηνία 20 Αυγούστου 1824 ο έπαρχος. Σύμφωνα με την αφήγησή του, στη γενική συνέλευση της επαρχίας στην Κέα παρευρέθηκαν συνολικά 18 εκλέκτορες (οκτώ από την Κέα, έξι από τα Θερμιά και τέσσερις από τη Σέριφο), οι οποίοι μετά την ανάγνωση των διαταγών στις οποίες εκφραζόταν η προτίμηση της κεντρικής διοίκησης στην ανανέωση της θητείας του Πάγκαλου, μοιράστηκαν εξίσου: οι έξι εκλέκτορες από τα Θερμιά εκδήλωσαν τη διάθεσή τους να ψηφίσουν υπέρ του εκλεκτού της κεντρικής διοίκησης, οι τέσσερις από τη Σέριφο τάχθηκαν υπέρ του έτερου υποψηφίου Α. Σοφιανού, ενώ οι οκτώ της Κέας διχάστηκαν (οι τρεις υποστήριξαν τον Πάγκαλο, ενώ οι άλλοι πέντε τον ανθυποψήφιό του). Μολονότι το αποτέλεσμα ήταν να υπάρξει ισοψηφία, ο έπαρχος θεωρούσε ότι, επειδή ο Σοφιανός ήταν ανάμεσα στους εκλέκτορες και είχε ψηφίσει υπέρ του εαυτού του, η ψήφος του θα έπρεπε μάλλον να θεωρηθεί άκυρη, αλλά εκείνος δεν το είχε δεχθεί, πιθανόν πιστεύοντας ότι σε περίπτωση ισοψηφίας θα προτιμούταν ο ίδιος. Η εναλλακτική πρόταση του επάρχου και του τοπικού επισκόπου να επιλεγεί ο παραστάτης με κλήρωση, προκειμένου να αποφευχθεί η έριδα και η αναταραχή, δεν έγινε επίσης δεκτή από τους υποστηρικτές του Πάγκαλου, οι οποίοι επεδίωκαν την επανεκλογή του, σύμφωνα με τον Μιχάλογλου, εξαιτίας της προτίμησης της κυβέρνησης στο πρόσωπό του. Μετά την αποτυχία εξεύρεσης λύσης οι εκλέκτορες της Σερίφου και των Θερμιών αποχώρησαν από την Κέα, αναθέτοντας στον έπαρχο την επίλυση του προβλήματος.

Στις 2 Σεπτεμβρίου 1824 το Υπουργείο Εσωτερικών ενημέρωσε εγγράφως το Βουλευτικό Σώμα ότι ο απερχόμενος παραστάτης Πάγκαλος είχε επανεκλεγεί με 9 ψήφους σε σύνολο 17, καθώς η ψήφος του Σοφιανού υπέρ του εαυτού του ήταν άκυρη, αλλά ο τελευταίος αρνιόταν να αποδεχθεί τη νίκη του αντιπάλου του. Το υπουργείο προσέθεσε ότι κατά τις πληροφορίες του ο Πάγκαλος ήταν ο περισσότερο δημοφιλής από τους δύο. Στη συνεδρίαση του Βουλευτικού της 18ης Σεπτεμβρίου παρουσιάστηκαν ενώπιον της ολομέλειας του σώματος δύο παραστατικά έγγραφα της ίδιας εκλογής, το ένα υπέρ του Πάγκαλου και το άλλο υπέρ του Σοφιανού, και επικυρώθηκε το πρώτο «διά τας εν αυτώ πλείους ψήφους». Με πρωτοβουλία του υπουργείου, διατάχθηκε ο έπαρχος να δημοσιεύσει την απόφαση του Βουλευτικού στην περιφέρειά του. Έτσι, ο Ιωάννης Πάγκαλος έγινε δεκτός ως νόμιμος παραστάτης της επαρχίας Κέας, Θερμιών και Σερίφου, συμμετείχε δε στις εργασίες του σώματος από την πρώτη συνεδρίαση της Γ΄ Περιόδου (1 Οκτωβρίου 1824).

Πηγές

Γενικά Αρχεία του Κράτους, Αρχείο Υπουργείου Εσωτερικών (περιόδου Αγώνος), φάκ. 32, αρ. 184.

Γενικά Αρχεία του Κράτους, Αρχείο Υπουργείου Εσωτερικών (περιόδου Αγώνος), φάκ. 33, αρ. 49.

Γενικά Αρχεία του Κράτους, Αρχείο Υπουργείου Εσωτερικών (περιόδου Αγώνος), φάκ. 35, αρ. 45.

Γενικά Αρχεία του Κράτους, Αρχείο Υπουργείου Εσωτερικών (περιόδου Αγώνος), φάκ. 36, αρ. 136.

Γενικά Αρχεία του Κράτους, Αρχείο Υπουργείου Εσωτερικών (περιόδου Αγώνος), φάκ. 38, αρ. 92-93.

Γενικά Αρχεία του Κράτους, Αρχείο Υπουργείου Εσωτερικών (περιόδου Αγώνος), φάκ. 39, αρ. 85.

Γενικά Αρχεία του Κράτους, Αρχείο Υπουργείου Εσωτερικών (περιόδου Αγώνος), φάκ. 41, αρ. 56.

Γενικά Αρχεία του Κράτους, Αρχείο Υπουργείου Εσωτερικών (περιόδου Αγώνος), φάκ. 43, αρ. 116.

Αρχεία Ελληνικής Παλιγγενεσίας, τ. 2, Αθήνα 1972, σ. 409.

Αρχεία Ελληνικής Παλιγγενεσίας, τ. 7, Αθήνα 1973, σ. 5.

Μαρία Δημητριάδου (επιμέλεια), «Αρχείο Αγώνος» 1806-1832. Από τα Ιστορικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη. Επιτομές εγγράφων, τ. Β΄, Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη, 2013, σ. 45-47.

Παραστάτης

Παραπομπή

Σάκης Δημητριάδης, «Γ΄ Βουλευτικό – Κέας, Θερμιών και Σερίφου», Α΄ Ελληνική Δημοκρατία. Άτλαντας δημοκρατικών θεσμών και διαδικασιών, Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων – Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών/ΕΙΕ – Βιβλιοθήκη της Βουλής, Αθήνα 2022 (ημερομηνία πρόσβασης xx/x/xxxx)